باز کردن داده؛ قسمت دوم: داده‌هایم را باز کردم، گام بعدی چیست؟

  • ۱۹ مرداد ۱۳۹۷
  • 10
  • بدون دیدگاه
  • نویسنده: شفافیت برای ایران
  • لینک کوتاه:

چگونگی بازاستفاده از اطلاعات دولتی به لحاظ قانونی و فنی را بررسی کردیم. مرحله بعدی تشویق دیگران به استفاده از داده است. این بخش به موارد اضافی می‌پردازد که انجام آن‌ها بازاستفاده داده را ارتقا می‌دهد. به همه دنیا بگوئید! […]

باز کردن داده؛ قسمت دوم: داده‌هایم را باز کردم، گام بعدی چیست؟

چگونگی بازاستفاده از اطلاعات دولتی به لحاظ قانونی و فنی را بررسی کردیم. مرحله بعدی تشویق دیگران به استفاده از داده است. این بخش به موارد اضافی می‌پردازد که انجام آن‌ها بازاستفاده داده را ارتقا می‌دهد.

به همه دنیا بگوئید!

اول و مهم‌تر از همه، اطمینان حاصل کنید از این حقیقت حمایت می‌کنید که کمپینی را شروع کرده‌اید تا داده باز را در حوزه مسئولیت خود ارتقا دهید.

چنانچه گروهی از مجموعه داده‌ها را باز کنید، قطعا صرف اندکی وقت جهت اطمینان از اینکه مردم می‌دانند (یا حداقل می‌فهمند) شما این کار را انجام داده‌اید، ارزش دارد.

علاوه بر مواردی چون نشر در مطبوعات، آگهی‌ روی وبسایت و غیره، می‌توانید موارد زیر را نیز در نظر بگیرید:

  • برقراری ارتباط با سازمان‌ها یا اشخاص برجسته که به فعالیت در این حوزه علاقمند هستند.

  • مراجعه به فهرست‌های پستی یا گروه‌های شبکه‌های اجتماعی مرتبط

  • تماس مستقیم با استفاده‌کنندگان بالقوه‌ای که می‌شناسید و ممکن است به این داده علاقمند باشند.

درک مخاطب خود

همانند همه ارتباطات عمومی، مشارکت با جامعه داده باید هدفمند باشد. همانند همه گروه‌های ذینفع، پیام صحیح اگر به حوزه نادرستی هدایت شود، ممکن است هدر برود.

جوامع دیجیتال تمایل زیادی به اشتراک‌گذاری اطلاعات جدید دارند، با این وجود آن‌ها خیلی سریع این اطلاعات را مصرف می‌کنند. پیام‌های خود را به‌گونه‌ای بنویسید که انگار نگاهی اجمالی به آن خواهد شد، نه اینکه عمیقا و انتقادی مورد بررسی واقع شود.

اعضای جامعه فنی در مقایسه با عامه مردم کمتر از ویندوزهای MS (مایکروسافت) استفاده می‌کنند. بنابراین نباید اسناد را در فرمت آفیس MS ذخیره کنید زیرا تنها به صورت آفلاین قابل خواندن است. دو دلیل برای این کار وجود دارد:

  • دلیل نخست اینکه قابلیت دسترسی به این اسناد کمتر خواهد شد. به جای سندی که شما روی صفحه کامپیوتر خود می‌بینید، خوانندگان ممکن است نسخه ناقصی در یک نرم‌افزار جایگزین ببینند.

  • دوم، موسسه شما یک پیام ضمنی ارسال می‌کند و آن پیام این است که شما تمایلی به گام برداشتن به سوی توسعه‌دهندگان ندارید. در عوض، نشان می‌دهید که انتظار دارید جامعه فنی به سوی شما بیاید.

مطالب خود را روی سایت‌های شخص ثالث بارگذاری کنید

وبلاگ‌های بسیاری، خوانندگان زیادی در حوزه‌های موضوعی تخصصی گردهم آورده‌اند. افزودن مقاله‌ای درباره ابتکار شما روی سایت آن‌ها ممکن است مفید باشد.  این عمل برای هر دو طرف سودمند است. شما علاقه بیشتر و آن‌ها یک پست وبلاگ رایگان در حوزه موضوعی خود دریافت می‌کنند.

ارتباطات خود با رسانه‌های اجتماعی را بیشتر دوستانه کنید.

اینکه انتظار داشته باشیم مقامات دولتی زمان زیادی صرف مشارکت در رسانه‌های اجتماعی کنند، چندان واقع‌گرایانه نیست. با این وجود، موارد زیادی وجود دارند که می‌توانید با انجام آن‌ها اطمینان حاصل کنید محتوای شما به‌راحتی میان استفاده‌کنندگان فنی به اشتراک گذاشته می‌شود. چند توصیه:

  • صفحات خاص برای هر محتوا ایجاد کنید.

زمانی که پیامی با دیگران به اشتراک گذاشته می‌شود، دریافت‌کننده ارجاع به سرعت به دنبال محتوای مرتبط خواهد رفت.

  • از اعمال فشار روی مردم برای دانلود انتشار مطبوعاتی خود اجتناب کنید

انتشار مطبوعاتی خوب است. آن‌ها پیام‌های کوتاهی درباره یک موضوع خاص هستند. با این وجود، اگر لازم است افراد محتوا را دانلود کنند، و برای این منظور خارج از یک جستجوگر وب بروند، افراد کمتری آن را مطالعه خواهند کرد. احتمالِ فهرست کردن محتوا توسط موتورهای جستجو کم است. افراد کمتری روی دکمه دانلود کلیک خواهند کرد.

  • استفاده از یک مجوز باز برای محتوای خود را مد نظر قرار دهید.

علاوه بر اطمینان‌بخشی از مجاز بودن این عمل برای افرادی که می‌خواهند محتوای شما را به اشتراک بگذارند، شما این پیام را ارسال می‌کنید که موسسه شما بازبودن را درک می‌کند. محتمل است که تأثیر این اقدام شما بر حامیان داده باز بسیار بیشتر از هر جمله‌ خاصی باشد که شما در مطبوعات بیان می‌کنید.

رسانه‌های اجتماعی

صرف ساعت‌ها وقت در سایت‌های رسانه‌های اجتماعی برای موسسات دارای کمبود نقدینگی فاقد کارایی است. یکی از مهم‌ترین روش‌هایی که صدای شما در این انجمن‌ها شنیده می‌شود، حصول اطمینان از این است که پست‌های وبلاگ به راحتی قابل به اشتراک‌گذاری هستند. به این معنا که قبل از خواندن بخش بعدی، اطمینان حاصل کنید که بخش قبلی را خوانده‌اید. با داشتن این مهم در ذهن، در اینجا چند پیشنهاد ارائه می‌کنیم:

  • انجمن‌های گفتگو

توئیتر به عنوان پلتفرم منتخب برای توزیع سریع اطلاعات پدید آمده است. هر آیتمی که با هشتگ #داده‌باز تگ شده باشد سریعا توسط هزاران نفر دیده می‌شود.

لینکدین مجموعه بزرگی از گروه‌ها دارد که داده باز را هدف قرار داده‌اند.

درحالی‌که فیسبوک برای مخاطب عام عالی است، توسط جامعه داده باز چندان مورد توجه واقع نشده است.

  • سایت‌های گردآوری لینک

محتوای خود را در سایت‌های گردآورنده لینک ارائه دهید. در حال حاضر Reddit وHacker News  دو مورد از بزرگترین سایت‌ها در این عرصه هستند. به میزان کمتری، Slashdot و Digg نیز ابزار مفیدی در این حوزه به شمار می‌روند.

این سایت‌ها تمایل دارند حجم زیادی از ترافیک خود را به مطالب جذاب اختصاص دهند. همچنین شدیدا روی حوزه‌های موضوعی تمرکز می‌کنند.

دوستان نزدیکتان را در یک اتاق جمع کنید: کنفرانس غیر رسمی و دورهمی یا حتی پیک‌نیک

مسابقات رو در رو می‌تواند روش بسیار موثری برای تشویق دیگران به استفاده از داده‌ی شما باشد. دلایلی که به شما کمک می‌کند ایجاد رقابت را مد نظر قرار دهید عبارتند از:

  • کسب اطلاعات بیشتر درباره بازاستفاده‌کنندگان بالقوه

  • کسب اطلاعات بیشتر در مورد تقاضا برای مجموعه داده‌های مختلف

  • کسب اطلاعات بیشتر درباره اینکه افراد چگونه می‌خواهند داده شما را بازاستفاده کنند.

  • قدرت دادن به بازاستفاده‌کنندگان بالقوه تا درباره داده‌ای که شما دارید اطلاعات بیشتری کسب کنند.

  • فراهم ساختن امکان ملاقات بازاستفاده‌کنندگان بالقوه بایکدیگر (برای مثال، تا بتوانند با هم کار کنند)

  • داده خود را به مخاطب بیشتری عرضه کنید (برای مثال، از پست‌های وبلاگ یا پوشش رسانه‌ای که مسابقه به ایجاد آن کمک می‌کند)

بسته به اینکه شما چه هدفی را دنبال می‌کنید، راه‌های مختلفی برای اجرای رویدادها و همچنین انواع گوناگونی رویداد وجود دارند. همانند مدل‌های کنفرانس سنتی، که شامل مواردی چون سخنرانی‌های رسمی از پیش آماده شده، ارائه‌ها و توضیحات است، همچنین انواع متعدد رویدادهای مبتنی بر شرکت‌کننده وجود دارند، که کسانی که در آن شرکت می‌کنند، می‌توانند:

  • برنامه کار رویداد را تعریف یا هدایت کنند.

  • بر اساس یک شالوده غیررسمی خود را معرفی کنند، درباره علایق خود صحبت کنند و بگویند روی چه چیزی کار می‌کنند.

  • درباره آنچه که روی آن کار می‌کنند، ارائه‌های کوتاه و فی‌البداهه داشته باشند.

  • جلسات را سمت علایقشان هدایت کنند.

اسناد زیادی به صورت آنلاین درباره نحوه برگزاری رویدادهای این چنینی وجود دارند، که می‌توانید با جستجوی مواردی چون unconference»، «barcamp»، «meetup» «speedgeek»، «lightning talk و … به آن‌ها دست پیدا کنید. همچنین ممکن است تماس با افرادی که این رویدادها را در دیگر کشورها برگزار کرده‌اند، از نظر شما مفید باشد، کسانی که به احتمال زیاد علاقمند هستند به شما کمک کنند و درباره رویداد مشورت دهند. همراه شدن با یک سازمان دیگر هم می‌تواند ارزشمند باشد (برای مثال یک سازمان جامعه مدنی، یک سازمان خبری یا یک نهاد آموزشی) تا شرکت‌کنندگان خود را وسعت بخشده و تبلیغات خود را افزایش دهید.

ایجاد لوازم Hackdays، جوایز و نمونه‌های اولیه

ساختار این رقابت‌ها به این شکل است که تعدادی مجموعه داده منتشر شده و سپس برنامه‌نویسان یک چارچوب زمانی کوتاه دارند – از کمتر از 48 ساعت تا چند هفته – تا با استفاده از داده برنامه‌های کاربردی ایجاد کنند. سپس جایزه‌ای به بهترین برنامه کاربردی داده می‌شود. این رقابت‌ها در چندین کشور  از جمله بریتانیا، ایالات متحده، استرالیا، اسپانیا، دانمارک و فنلاند برگزار شده‌اند.

نمونه‌هایی از رقابت‌ها

راه بهتری به ما نشان بده، اولین رقابت از این نوع در جهان بود. این برنامه توسط «کارگروه قدرت اطلاعات» در دولت بریتانیا با سرپرستی وزیر کابینه تام واتسون در مارس 2008 آغاز شد. این رقابت می‌پرسید «با اطلاعات عمومی چه چیزی تولید خواهید کرد؟» و به روی برنامه‌نویسان سراسر دنیا باز بود با یک جایزه هوس‌انگیز 80000 پوندی برای پنج برنامه کاربردی برتر.

برنامه‌های کاربردی برای دموکراسی، یکی از اولین رقابت‌ها در ایالات متحده، در اکتبر 2008 توسط ویوک کوندرا راه‌اندازی شد، که در آن زمان مدیر ارشد فناوری (CTO) دولت ناحیه کلمبیا (DC) بود. کوندرا یک کاتالوگ داده DC پیشگامانه ایجاد کرد، data.octo.dc.gov، که شامل مجموعه داده‌هایی چون آمار بلادرنگ جرم، نمرات آزمون‌های مدرسه، و شاخص‌های فقر بود. در آن زمان جامع‌ترین کاتالوگ داده محلی در جهان به شمار می‌رفت. چالش این بود که آن را برای شهروندان، بازدیدکنندگان، کسب و کارها و موسسات دولتی واشنگتن دی سی مفید کنند.

راه‌حل خلاقانه ایجاد رقابت برنامه‌های کاربردی برای دموکراسی بود. استراتژی این بود که از مردم درخواست شود با استفاده از داده موجود در کاتالوگ داده جدیدا عرضه شده، برنامه‌های کاربردی بسازند. این رقابت دارای قابلیت تحویل آنلاین برنامه‌های کاربردی، جوایز کوچک بسیار به جای تعداد اندکی جایزه بزرگ، و چندین دسته‌ مختلف و همچنین جایزه‌ای با عنوان «انتخاب مردم» بود. این رقابت برای 30 روز در جریان بود و هزینه‌ای 50000 دلاری برای دولت دی سی در بر داشت. در عوض، مجموع 47  برنامه کاربردی برای آیفون، فیسبوک و وب ساخته شدند که ارزش تقریبی آن‌ها برای اقتصاد محلی بیش از 2600000 دلار بود.

چالش Abre Datos  (داده باز) سال 2010. این چالش در آوریل 2010 در اسپانیا برگزار شد و از توسعه‌دهندگان درخواست می‌کرد با استفاده از داده‌های عمومی ظرف 48 ساعت برنامه‌های کاربردی منبع باز ایجاد کنند. رقابت 29 تیم مشارکت‌کننده داشت که برنامه‌های کاربردی ساختند که شامل یک برنامه برای گوشی همراه جهت دسترسی به اطلاعات ترافیک در کشور باسک، دسترسی به داده در اتوبوس‌ها و ایستگاه‌های اتوبوس در مادرید بود که به ترتیب جایزه اول و دوم 3000 یورویی و 2000 یورویی را از آن خود کردند.

Nettskap 2.0. . در آوریل 2010، وزارت مدیریت دولت نروژ «Nettskap 2.0» را برگزار کرد. توسعه‌دهندگان نوروژی – شرکت‌ها، موسسات یا اشخاص دولتی – به چالش کشیده شدند تا ایده‌های پروژه مبتنی بر وب در حوزه توسعه خدمات، فرآیندهای کاری کارآمد، و افزایش مشارکت دموکراتیک معرفی کنند. استفاده از داده دولت صریحا مورد تشویق قرار گرفته بود. گرچه آخرین مهلت برنامه کاربردی تنها یک ماه بعد، 9 ماه می، بود وزیر ریگمور اسرود اعلام کرد که تعداد پاسخ‌ها «چشمگیر» بود. در مجموع 137 برنامه کاربردی دریافت شد، که بیش از 90 مورد از آن‌ها روی بازاستفاده اطلاعات دولتی ایجاد شده بودند. مجموع 2.5 میلیون کرون بین 17 برنده توزیع شد؛ در حالیکه کل مبلغ به‌کاررفته برای 137 برنامه کاربردی 28.4 میلیون کرون بود.

مشاپ استرالیا. گروه ضربت 2.0 دولت استرالیا از شهروندان دعوت کرد لزوم سودمندی دسترسی باز به اطلاعات دولت استرالیا برای توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور را نشان دهند. رقابت از 7 اکتبر تا 13 نوامبر 2009 جریان داشت. گروه ضربت برخی مجموعه داده‌ها را تحت یک مجوز باز و انواع مختلفی از فرمت‌های قابل بازاستفاده منتشر کرد. 82 برنامه کاربردی که وارد رقابت شدند شاهد بیشتری بر برنامه‌های کاربردی جدید و خلاقانه هستند که می‌توانند از انتشار داده دولت به صورت باز بوجود بیایند. اکنون GovHack  همه ساله در چندین منطقه در سراسر استرالیا و نیوزلند برگزار می‌شود.

کنفرانس‌ها، دورهمی، هکاتون

یکی از موثرترین روش‌ها برای اینکه سازمان‌های جامعه مدنی (CSOs) ارزش بازکردن مجموعه داده‌های خود را به دولت نشان دهند، نمایش راه‌های مختلفی است که در آن‌ها اطلاعات به گونه‌ای مدیریت می‌شود که منفعت اقتصادی و اجتماعی حاصل می‌شود. سازمان‌های جامعه مدنی که بازاستفاده را تشویق می‌کنند در کشورهایی که پیشرفت‌هایی در سیاست و قانون داشته‌اند، راهگشا بوده است تا اطمینان حاصل کنند که مجموعه داده‌ها به لحاظ قانونی و فنی باز هستند.

فعالیت‌های معمولی که به عنوان بخشی از این ابتکارات انجام می‌شوند به طور طبیعی عبارتند از رقابت‌ها، کنفرانس‌های داده دولت باز، «unconferences»، کارگاه‌ها و«hackdays». این فعالیت‌ها اغلب توسط جامعه استفاده‌کننده با داده‌ای که از قبل به صورت خودجوش منتشر شده یا با استفاده از دسترسی به تقاضاهای اطلاعات بدست آمده است، برنامه‌ریزی می‌شود. در دیگر موارد، حامیان جامعه مدنی با مقامات دولتی تجددطلب همکاری کرده‌اند تا انتشار جدید مجموعه داده‌ها را ایمن کنند تا مورد استفاده برنامه‌نویسان قرار گرفته و برنامه‌های کاربردی خلاقانه ایجاد کنند.

شما می‌توانید متن اصلی این نوشته را از اینجا مطالعه کنید.