در این بخش به معرفی محورهای شفافیت جلسات شورایی می‌پردازیم.
|
مؤلفه‌ها |
توضیحات |
|
عناوین و مفاد دستور جلسه |
انتشار این فهرست، به مخاطبان اجازه می‌دهد که در موارد مورد بحث نظرات خود را به کمیته مشورتی ارائه کنند تا در تصمیم‌گیری‌ها به کار آید. اهمیتش به این دلیل است که اگر قرار باشد نظارت عمومی بر این جلسات امکان‌پذیر شود، باید عموم از مدت [معناداری] قبل از برگزاری جلسه از دستور جلسات به‌دقت باخبر باشند تا اگر لازم است اقدامات نظارتی خود را نسبت به جلسات تشدید کنند. در بسیاری از موارد اتفاق می‌افتد که دستور جلسات به صورت ناگهانی تعیین می‌شود و عموم مردم از این ماجرا بی‌خبر می‌مانند. این مسئله به‌شدت می‌تواند فسادخیز باشد، چرا که زمینه نفوذ و اثرگذاری در رویه‌های تصمیم‌گیری را افزایش می‌دهد. در برخی از کشورها گاهی تا یک ماه پیش از برگزاری جلسات، دستور آن جلسات باید مشخص و به صورت دقیق اعلام عمومی شده باشد سؤال: اگر دستور جلسه‌ای به صورت فوری به وجود آمد چه باید کرد؟ پاسخ: لااقل دو سازوکار برای ماجرا قابل‌تصور است:
|
|
مشروح و چکیده کلیه مذاکرات، با قید نام سخنرانان، به انضمام چکیده آن |
نمونه مهم‌ترین فواید:
|
|
پخش زنده و آرشیو صوتی و ویدئویی جلسات |
علاوه بر مشروح مکتوب مذاکرات جلسات، ابعادی وجود دارد که در نوشته مکتوب درج نمی‌شود، بااین‌حال نیازمند نظارت جدی است. این موارد را می‌توان در پخش زنده و نیز آرشیو صوتی و ویدئویی جلسات مورد نظارت و ارزیابی قرار داد. برای نمونه لحن سخنران، چگونگی دقت یا رفت‌وآمد اعضا به جلسه، نحوه برگزاری جلسه، از مواردی است که صرفاً در پخش صوتی یا تصویری مشخص خواهد شد. سؤال: در صورت غیرعلنی بودن جلسات، این موارد چطور درج می‌شود؟ پاسخ: حسب اصل شفافیت، در صورت لزوم محرمانگی، تنها باید مواردی که ضرورت دارد را محرمانه کرد و نه همه اطلاعات را. برای نمونه درصورتی‌که جلسه محرمانه شود، می‌توان به پخش ویدئوی بدون صدای جلسه اکتفا کرد. همچنین برای برطرف شدن امکان لب‌خوانی، می‌توان با کادر دوربین بازتری اقدام به تصویربرداری نمود. (تجربه آمریکا) |
|
آراء اعضا نسبت به مصوبات مختلف (به تفکیک موافق، مخالف، ممتنع، عدم رأی) |
ازآنجایی‌که مهم‌ترین اثر شوراهای اسلامی شهر و روستا، مصوبات آن‌هاست، و نیز ازآنجایی‌که مصوبات با رأی اعضا تعیین می‌شوند، لذا آراء اعضا از جمله مهم‌ترین شاخص‌های شفافیت شورا محسوب می‌شود. به همین دلیل هر اقدامی که بتواند بر کیفیت آراء نمایندگان تأثیرگذارد، می‌تواند اثر فراوانی بر کیفیت خروجی و مصوبات شوراها داشته باشد. بااین‌حال متأسفانه محرمانگی تقریباً کامل آراء اعضا، سبب شده که کمترین سطح از مسئولیت‌پذیری نسبت به آن وجود داشته باشد. اعضا می‌توانند بدون مطالعه و یا کمترین حد از دغدغه در رأی‌گیری مشارکت کنند و یا اساساً مشارکت نکنند! به همین دلیل شفافیت آراء می‌تواند لااقل دارای این اثرات باشد:
نکته: این بحث صرفاً در رابطه با تصمیم‌گیری‌هایی الزامی است که نتیجه آن از نظر موجد حق یا تکلیف عمومی بوده و از نظر قانونی لازم‌الاجراست. لذا در موارد داخلی شورا این موارد می‌تواند غیرعلنی باشد. |
|
متن کامل تصمیمات و مصوبات جلسه |
می‌تواند ذیل مشروح و خلاصه جلسات باشد، ولی به دلیل اهمیت باید به صورت جداگانه نیز فهرست و ارائه عمومی شود. سایر فواید:
|
|
مکتوبات و مستندات مورد مذاکره در جلسه |
انتشار عمومی مکتوبات و مستندات مورد مذاکره در جلسه، و اسناد پشتیبان تصمیمات و مصوبات ذیل تصمیمات شورا، سبب می‌شود تا عموم مردم و نخبگان به صورت دقیق و جزئی در جریان کلیه مؤلفه‌های تصمیم شوراها قرار گیرند. فواید:
|
در پست‌های بعدی به تفصیل موارد فوق و بررسی تجارب بین‌المللی خواهیم پرداخت.
