جابه‌جایی‌های کارمندان و مقامات دولتی میان بخش عمومی و بخش خصوصی یکی از مسائل مهم بسیاری از کشورهاست. واگذاری پروژه، مقررات‌گذاری، نظارت و داوری از مهمترین کارکردهای بخش عمومی (غیرخصوصی) در کشورهای مختلف است. انتقال کارمندان و مدیران این بخش‌ها، به بخش خصوصی می‌تواند موجب ایجاد منافعی در بخش خصوصی برای کارمندان شود و زمینه را برای تعارض منافع و ناکارآمدی خدمات ارائه شده در بخش عمومی فراهم کند. این پدیده که در ادبیات تحت عنوان «درب‌گردان» از آن یاد می‌شود، موضوع مطالعه حاضر است.
چکیده
جابه‌جایی‌های کارمندان و مقامات دولتی میان بخش عمومی و بخش خصوصی یکی از مسائل مهم بسیاری از کشورهاست. واگذاری پروژه، مقررات‌گذاری، نظارت و داوری از مهمترین کارکردهای بخش عمومی (غیرخصوصی) در کشورهای مختلف است. انتقال کارمندان و مدیران این بخش‌ها، به بخش خصوصی می‌تواند موجب ایجاد منافعی در بخش خصوصی برای کارمندان شود و زمینه را برای تعارض منافع و ناکارآمدی خدمات ارائه شده در بخش عمومی فراهم کند. این پدیده که در ادبیات تحت عنوان «درب‌گردان» از آن یاد می‌شود، موضوع مطالعه حاضر است.
هرچند پدیده درب‌گردان دارای مزایایی چون افزایش مفاهمه میان بخش خصوصی و بخش عمومی است، اما همزمان مخاطرات گسترده‌ای چون تشدید رانت‌جویی‌های اطلاعاتی، تبعیض در خریدها، برون‌سپاری‌ها و مناقصات دولتی، تصویب سیاست‌های جهت‌دار و ناکارآیی نظارت را ایجاد می‌کند. از این‌رو کشورهای مختلف به شکلی فزآینده در پی مقابله با مخاطرات درب‌گردان از طریق طراحی سازوکارهایی انگیزشی اعم از حقوقی و غیرحقوقی هستند.
انتقال اشخاص از بخش خصوصی به بخش عمومی و بالعکس، پدیده‌ای است که در همه کشورها نیازمند توجه ویژه است. اما برخی ویژگی‌های خاص ایران، موجب تشدید ضرورت پرداختن به این موضوع می‌شود. از یکسو فقدان هرگونه ضوابط (اعم از الزام شفاف‌سازی، وضع محدودیت و سازوکارهای تشویقی و تنبیهی) در ایران درخصوص این موضوع و ازسوی دیگر روند خصوصی‌سازی اقتصاد و توسعه بخش خصوصی که طی بیش از یک دهه اخیر سرعت گرفته است، ضرورت تحلیل و بررسی موضوع درب‌گردان
را دوچندان می‌سازد.
در این گزارش ضمن تشریح پیامدهای مثبت و منفی پدیده درب‌گردان، راهکارهای ارائه شده برای مدیریت این پدیده و به‌طور خاص، اصول و ملاحظات اجراییِ تنظیم‌گریِ اشتغال پسادولتی، به تفصیل بررسی می‌شود. گزارش دوم درخصوص پدیده درب‌گردان نیز به واکاوی میزان شیوع پدیده درب‌گردان در حوزه‌های مختلف اقتصادی – اجتماعی پرداخته و نحوه مدیریت این پدیده را در کشورهای منتخب بررسی می‌نماید.
این مقاله توسط مرکز پژوهش‌های مجلس منتشر شده است.
شما می‌توانید فایلPDF این مقاله را از اینجا دریافت و مطالعه کنید.
تذکر: مطالب بازنشر و مهمان بدون هیچگونه دخل و تصرفی در سایت شفافیت برای ایران منتشر می‌شوند.
