در این سایت عمده تلاش ما بر ترویج مطالب عمومی، اصلی و محوری در حوزه‌های مرتبط با شفافیت و داده باز (یا داده حکومتی باز) بوده است. لذا در حال حاضر قصد جدی بر بخرج دادن دقت‌های زیاد علمی، مفهومی و فلسفی پیرامون این مباحث نداشته‌ایم. با این حال در این مرحله به نظر می‌رسد وقت آن رسیده کمی این دو حوزه را از یکدیگر متمایز کنیم.
مفاهیم شفافیت و داده باز، در متون مختلف به کرات و به سهولت بجای یکدیگر بکار می‌روند، چرا که ویژگی‌ها مشترک و شباهت‌های زیادی دارند که برخی از آنها عبارت‌اند از:
- هر دو مفهوم بر ضرورت انتشار اطلاعات توسط دولت (با کمترین هزینه و سهل‌الوصول‌ترین شکل خود) تأکید می‌کنند؛
- هر دو دارای ابعاد جدی قانونی، فنی و فرهنگی هستند؛
- هدف اصلی هر دو افزایش کارآمدی حکومت و اعتماد عمومی به آن است؛
با این حال این دو مفهوم تمایزات مهمی نیز با یکدیگر دارند که جدول زیر تلاش می‌کند این تمایزات را بصورت نظام‌مندی ارائه کند.
|
|
شفافیت |
داده باز |
|
معنای اصلی |
آزادسازی اطلاعات پیرامون اینکه دولت چطور کار می‌کند و نیز اینکه چکار می‌کند |
آزادسازی اطلاعات پیرامون آنچه حاکمیت می‌داند |
|
نمونه مصادیق |
انتخابات، مسائل مالی پیرامون فعالیت‌های (کمپین) انتخاباتی، لابی‌گری، قوانین تدارک دولتی (procurement) و اقتضائات گزارش‌دهی، نحوه هزینه بودجه عمومی (شامل مالیات مردم) |
جداول زمانی حمل و نقل، نتایج حسابرسی رستوران‌ها، آمار تصادفات، …
|
|
مثال این بدون آن |
شما اطلاعات مربوط به هزینه‌های انتخاباتی را در اختیار دارید، اما از تصمیمات دولتی بی‌خبرید. |
دولتی که اطلاعات تصادفات، بیماران، مدارس خود را به خوبی ارائه می‌کند، اما اطلاعاتی نسبت به نتایج حسابرسی درونی خود منتشر نمی‌کند. |
|
حوزه |
حوزه مدیریت دولتی: بدنه دولت و سازوکارهای درونی آن |
حوزه سیاستگذاری: ورودی مسائل، تصمیمات دولت، تصمیمات و اثرات آن |
|
عمده مسائل |
هزینه‌کردها، تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان، فرایندها و ساختارها |
اطلاعات سطح خیابانی، تصمیمات اخذ شده، فعالیت‌های انجام شده، اثرات آن تصمیمات و فعالیت‌ها |
|
اهداف اصلی |
افزایش کارآمدی، عمده از طریق افزایش پاسخگویی و مبارزه با فساد |
افزایش کارآمدی، عمده از طریق مشارکت‌بخشی به مردم در تصمیمات |
|
حجم اطلاعات |
عموماً (و نه الزاما و همیشه) حجم اطلاعات منتشر شونده در رویکرد شفافیت محدود و اندک است. |
عموما حجم اطلاعات ارائه شونده در رویکرد داده باز زیاد و چند لایه است. بدلیل این حجم گسترده، در بسیاری از موارد در مورد داده باز، بحث داده حجیم (Big Data) و داده‌کاوی (Data Mining) مطرح می‌شود |
