کشورهای خواهان عضویت در «مشارکت دولت باز» (OGP) باید متعهد به رعایت اصول دولت باز و شفاف با حمایت از بیانیه دولت باز شوند. با امضای این بیانیه، کشورها نسبت به «پرورش فرهنگ جهانی دولت باز در جهت توانمند کردن و در اختیار قرار دادن قدرت به شهروندان و پیشرفت آرمان‌های دولت باز و مشارکتی قرن 21» متعهد می‌شوند.
این بیانیه تاکنون توسط 66 کشور عضو OGP امضاء شده است. کشورهایی نیز که در حال توسعه برنامه‌های عملیاتی هستند نامه‌ای در حمایت از بیانیه مذکور همراه با برنامه نهایی عملیاتی خود ارسال می‌کنند.
بیانیه دولت باز
به عنوان اعضای OGP، متعهد به اصول مندرج در بیانیه جهانی حقوق بشر، کنوانسیون سازمان ملل متحد علیه فساد و سایر اسناد بین‌المللی قابل اجرا مربوط به حقوق بشر و حکومت خوب (Good Governance):
- اذعان می‌کنیم که مردم سراسر دنیا خواهان شفافیت بیشتر در دولت هستند. آنها خواستار مشارکت مدنی بیشتر در امور عمومی و به دنبال راه‌هایی برای ایجاد شفافیت، پاسخگویی، مسئولیت‌پذیری و کارائی بیشتر در دولت هستند.
- می‌دانیم که کشورها در مراحل مختلف در تلاش برای ترویج شفافیت در دولت هستند و هر یک از ما رویکردی سازگار با اولویت‌های ملی و شرایط و آرمان‌های شهروندانمان را دنبال می‌کنیم.
- بر عهده می‌گیریم مسئولیت ثبت این لحظه برای تقویت تعهداتمان درجهت ترویج شفافیت، مبارزه با فساد، توانمندسازی شهروندان و مهار قدرت فناوری های جدید در جهت ساخت دولتی کارآمدتر و پاسخگوتر را.
- حمایت می‌کنیم از ارزش شفافیت در تعامل با شهروندان به منظور بهبود خدمات، مدیریت منابع عمومی، ترویج نوآوری، و ایجاد جوامع امن‌تر. ما اصول شفافیت و دولت باز را با نگاهی به سمت دستیابی به موفقیت بیشتر، رفاه، و کرامت انسانی در کشورهای خود و در جهان به هم پیوسته در آغوش می‌کشیم.
همراه با هم متعهد می‌شویم:
افزایش دسترسی به اطلاعات فعالیت‌های دولت
- دولت‌ها به نمایندگی از مردم اطلاعات را جمع‌آوری و نگهداری می‌کنند، [لذا] شهروندان حق درخواست اطلاعات فعالیت‌های دولتی را دارند.
- متعهد می‌شویم به ترویج افزایش دسترسی به اطلاعات و افشای فعالیت‌های دولتی در سطوح مختلف دولت.
- متعهد می‌شویم به افزایش تلاش نظام‌مند در جهت جمع‌آوری و انتشار اطلاعات هزینه و عملکرد دولت در بخش خدمات و فعالیت‌های عمومی.
- متعهد می‌شویم به ارائه فعالانه اطلاعات با ارزش، از جمله داده‌های خام، در رویه‌هایی زمانمند، در قالب‌هایی که مردم به راحتی می‌توانند پیدا، درک و استفاده کنند و در قالب‌های که استفاده مجدد از آنها را تسهیل می‌کند.
- متعهد می‌شویم به فراهم کردن راه‌حل‌های موثر در جاهایی که دسترسی به اطلاعات یا پرونده‌های مربوطه به دلایل نادرستی محدود شده است، از جمله از طریق نظارت موثر بر رویه رجوع (Recourse Process).
- ما از اهمیت استانداردهای باز برای ترویج دسترسی جامعه به داده‌های عمومی و همچنین تسهیل قابلیت همکاری سیستم‌های اطلاعاتی دولت را به خوبی آگاهیم.
- ما متعهد می‌شویم به اخذ بازخورد از مردم برای شناسایی با ارزش‌ترین اطلاعات و تعهد به اعمال نتایج بازخوردها به حداکثر میزان ممکن.
پشتیبانی مشارکت مردمی
- ما برای مشارکت عمومی همه مردم در تصمیم‌گیری و تدوین سیاست، بطور یکسان و بدون تبعیض ارزش قائل هستیم.
- تعامل عمومی، از جمله مشارکت زنان، کارآمدی دولت‌ها – که از دانش، ایده‌ها و توانایی نظارت مردم بهره‌مند می‌شود – را افزایش می‌دهد.
- متعهد می‌شویم که تدوین سیاست و تصمیم‌گیری را با ایجاد و استفاده از کانال‌هایی برای دریافت بازخورد عمومی، تعمیق مشارکت عمومی و نظارت و ارزیابی فعالیت‌های دولت شفاف‌تر سازیم.
- متعهد می‌شویم به حمایت از سازمان‌های غیرانتقاعی و مدنی برای فعالیت سازگار با تعهد ما به آزادی بیان، تشکل و نظر.
- متعهد می‌شویم به ایجاد مکانیزمی برای فعال کردن همکاری بیشتر بین دولت‌ها و سازمان‌های جامعه مدنی و سازمان‌های تجاری.
پیاده‌سازی بالاترین استانداردهای صداقت حرفه‌ای در سراسر ادارات
- دولت پاسخگو نیازمند استانداردهای بالای اخلاقی و کدهای رفتاری برای مقامات دولتی است. ما متعهد می‌شویم به داشتن سیاست‌های قوی ضد فساد، رویه‌ها و شیوه‌های تأمین شفافیت در مدیریت امور مالی عمومی و خرید دولتی، و تقویت حاکمیت قانون.
- متعهد می‌شویم به حفظ یا ایجاد یک چارچوب قانونی برای عمومی کردن اطلاعات درآمد و دارایی‌های ملی، [و] مقامات عالی رتبه عمومی.
- متعهد می‌شویم به تصویب و اجرای قوانین برای محافظت از خبرچینان (Whistleblowers).
- متعهد می‌شویم به ایجاد اطلاعات مربوط به فعالیت‌های نهادهای مقابله با فساد و اثرات آن بر پیشگیری فساد، همچون اثربخشی فرایندهای دادخواهی به این نهادها، و قرار دادن این اطلاعات برای عموم البته با حفظ محرمانگی اطلاعات خاص.
- متعهد می‌شویم به افزایش عوامل بازدارنده در برابر رشوه‌خواری و سایر اشکال فساد در بخش دولتی و خصوصی و همچنین به اشتراک‌گذاری اطلاعات و تجربیات.
افزایش دسترسی به فن‌آوری‌های جدید برای شفافیت و مسئولیت‌پذیری
- فن‌آوری‌های جدید فرصتی برای به اشتراک‌گذاری اطلاعات و مشارکت و همکاری عمومی ارائه می‌دهد. ما قصد داریم با مهار این فناوری‌ها اطلاعات بیشتری را عمومی کنیم به صورتی که مردم را هم قادر به درک اقدامات دولت سازد و هم آنها را قادر به تاثیرگذاری بر این تصمیمات و اقدامات گرداند.
- متعهد می‌شویم به توسعه فضاهای آنلاین و امن به عنوان بستری برای ارائه خدمات، مشارکت‌بخشی به مردم و به اشتراک‌گذاری اطلاعات و افکار.
- می‌دانیم که دسترسی عادلانه و مقرون به صرفه به فن‌آوری یک چالش است، لذا متعهد می‌شویم به افزایش اتصال آنلاین و تلفن همراه و همچنین شناسایی و ترویج استفاده از مکانیزم‌های جایگزین برای مشارکت عمومی.
- متعهد می‌شویم به تعامل با جامعه مدنی و جامعه کسب‌وکار به منظور شناسایی شیوه‌ها و روش‌های موثر و نوآورانه برای اعمال نفوذ فن‌آوری‌های جدید برای توانمندسازی مردم و ترویج شفافیت در دولت.
- همچنین می‌دانیم که افزایش دسترسی به فن‌آوری مستلزم حمایت از توان دولت و شهروندان برای استفاده از آن است.
- متعهد می‌شویم به حمایت و توسعه استفاده از نوآوری‌های فناورانه توسط کارمندان دولت و شهروندان به طور یکسان.
- همچنین می‌پذیریم که فن‌آوری یک مکمل، نه یک جایگزین، برای اطلاعات روشن، قابل استفاده و مفید می‌باشد.
اذعان می‌کنیم که دولت باز فرایندی است که نیازمند تعهد مداوم و پایدار است. ما متعهد می‌شویم به ارائه گزارش عمومی درباره اقدامات در حال انجام برای تحقق بخشیدن به این اصول، مشورت با مردم در اجرای آنها و به‌روزرسانی تعهداتمان در پرتو چالش‌ها و فرصت‌های جدید.
ما عهد می‌کنیم پیشبرد دولت باز در کشورهای دیگر را به صورتی مثال زدنی رهبری کنیم و از طریق به اشتراک گذاشتن بهترین شیوه‌ها و تخصص‌ها و همچنین با انجام تعهدات بیان‌شده در این بیانیه، به صورت داوطلبانه و غیر الزام‌آور کمک کنیم. هدف ما پرورش نوآوری و گسترش پیشرفت و عدم تعریف استانداردهایی به عنوان پیش‌شرط برای همکاری و کمک و یا رتبه‌بندی کشورهاست. ما بر اهمیت ارتقاء شفافیت به یک رویکرد جامع و دسترسی به کمک‌های فنی برای حمایت از ظرفیت و نهادسازی تاکید داریم.
ما متعهد می‌شویم به حمایت از این اصول در تعاملات بین‌المللی و تلاش برای پرورش فرهنگ جهانی دولت باز که به افراد و شهروندان قدرت می‌دهد و آرمان‌های دولت باز و مشارکتی قرن 21 را پیش می‌راند.
متن انگلیسی بیانیه دولت باز را از این لینک بخوانید:
http://www.opengovpartnership.org/about/open-government-declaration
