در ژانویه 2011، وزارت آموزش فیلیپین تفاهم‌نامه‌ای را برای همکاری با بخش خصوصی امضا کرد که نام آن (بررسی مدرسه من) بود. طرح مذکور با هدف بهبود ارائه خدمات در مدارس دولتی سرتاسر فیلیپین به وجود آمد. در این مطلب به بررسی این طرح و سایت آن می‌پردازیم.

طرح «بررسی مدرسه‎ی من» در فیلیپین

http://www.checkmyschool.org/

وزارت آموزش در فیلیپین بسیار بوروکراتیک و گسترده است. این وزارتخانه  نیم میلیون معلم، کارشناس و کارمند دارد و سالانه بودجه قابل‌توجهی به خود اختصاص می‌دهد. پس از یک دوره‌ی طولانی‌مدت مبارزه با ناکارآمدی و مشکلات، بخش آموزش فیلیپین دست‌خوش اصلاحات عمده‌ای شده است. وزارت آموزش، برنامه اصلاحات آموزش پایه (برسا) را از سال 2006، با هدف بهبود عملکرد آموزش همگانی از طریق پی گرفتن رویکردی غیرمتمرکز، مشارکتی و جامعه‌محور آغاز کرده است.

ایجاد گروهی از مقامات تصمیم‌گیر در سطح مدارس و تعامل جوامع محلی در فرآیند مدیریت مدرسه، دو محوری بودند که این وزارتخانه پیگیری کرده است. این طرح، مدیران مدارس را قادر می‌سازد که به طور مستقل در تعیین اولویت‌های آموزش، تصمیم‌گیری‌های مربوط به طراحی برنامه درسی، استخدام معلمان، تعمیر و نگهداری تجهیزات و دیگر جنبه‌های مدیریت عمل نمایند. طرح برسا، سازوکارهای نظارتی را نیز جهت افزایش شفافیت و مسئولیت‌پذیری مدیران مدرسه و سرپرستان محلی معرفی کرد. در قسمت دوم، برسا به دنبال ترویج این اصل است که افرادی که به طور مستقیم توسط عملکرد یک مدرسه تحت تأثیر هستند، باید در مدیریت آن سهیم شوند. بنابراین می‌بایست ذینفعان هر مدرسه در تصمیم‌گیری‌ها و فرآیندهای حل مسئله آن شرکت داشته باشند.

علاوه بر این وزارت آموزش سعی می‌کند که عملکرد خود را نیز شفاف و پاسخگو کند. به‌عنوان بخشی از این تصمیم، وزارتخانه، سرویس اطلاعات پایه آموزش را ایجاد کرده است که اطلاعاتِ خدمات ارائه‌شده در مدارس را جمع‌آوری نموده و به صورت آنلاین در دسترس عموم قرار می‌دهد. این تصمیم باعث نظارت عمومی بر این خدمات می‌شود.

در ژانویه 2011، وزارت آموزش فیلیپین تفاهم‌نامه‌ای را برای همکاری با بخش خصوصی امضا کرد که نام آن (بررسی مدرسه من) بود. طرح مذکور با هدف بهبود ارائه خدمات در مدارس دولتی سرتاسر فیلیپین به وجود آمد که سه هدف عمده داشت:

1-    اعتبارسنجی داده‌ها: افزایش یکپارچگی، دقت و صحت داده‌ها در مدارس از طریق جمع‌آوری اطلاعات مدارس کل کشور و مقایسه آن با داده‌های رسمی وزارتخانه.

2-    مشارکت جامعه:  افزایش آگاهی جامعه و دخالت در ارائه خدمات آموزشی با نظارت بر شرایط مدارس دولتی و تعامل در حل مسائل و نگرانی‌های مدرسه.

3-    ارائه اطلاعات: تسهیل دسترسی عمومی به اطلاعات دقیق در مورد سیستم آموزش دولتی. این طرح با ارائه اطلاعات در فرمتی ثابت و در دسترس به شهروندان این فرصت را می‌دهد که درباره‌ی این داده‌ها اظهار نظر و بررسی کنند.

پروژه بررسی مدرسه من، بسیج عمومی و نظارت مدارس سراسر کشور را با پلت فرمی آنلاین که در آن اطلاعات به‌راحتی قابل دسترس، اشتراک‌گذاری و بررسی است، ادغام کرده است. این داده‌ها شامل اطلاعاتی در مورد تخصیص بودجه، ثبت نام، تعداد معلمان، تعداد کتاب‌های تحویلی به مدارس، تعداد رایانه‌ها و صندلی‌های موجود در مدارس، تعداد کلاس‌ها و سرویس‌ها بهداشتی و انواع نتایج آزمون‌ها است. افرادی به طور داوطلب با این طرح همکاری می‌کنند، این افراد با مدارس ارتباط برقرار کرده و اطلاعات جدیدی به دست می‌آورند و این اطلاعات را با داده‌های رسمی مقایسه می‌کنند و پس از گفتگو با مسئولان مدرسه، اطلاعات را کدگذاری می‌کنند. این اطلاعات در سایت منتشر می‌شوند و اختلافاتی که با داده‌های رسمی دارند، مورد تأکید قرار می‌گیرد و کاستی‌ها و نیازهای مدارس بررسی می‌شوند.

مدتی پس‌ازآنکه این طرح در سال 2011 اجرایی شد، تحقیقاتی برای به دست آوردن آثار و نتایج آن آغاز شد. در این طرح 1000 داوطلب در 14 منطقه فیلیپین، 243 مدرسه را بازدید و بررسی کردند. آن‌ها به برخی اختلافات میان اطلاعات ارائه شده توسط وزارت آموزش و اطلاعات به دست آمده از مدارس دست یافتند. آن‌ها برخی کاستی‌ها مانند کمبود کلاس‌های درس و کتاب‌های آموزشی و قدیمی بودن تجهیزات را مشخص نمودند. سپس این کاستی‌ها به اطلاع متخصصان وزارتخانه رسانده شد. تمام اطلاعات این مدارس در سایت طرح قابل دسترسی است. وزارت آموزش فیلیپین داده‌های 44 هزار مدرسه را در اختیار طرح قرار داده است و مختصات جغرافیایی 8684 مدرسه در سایت موجود است.

همکاری و همراهی دولت با طرح‌های شفافیت، موجب افزایش کارآمدی دولت شده است. طرح بررسی مدرسه من باعث امضای قراردادی میان دولت و بخش عمومی شده، که طبق آن وزارت آموزش، اطلاعات خود را در اختیار مجریان طرح قرار می‌دهد و از همکاری آن‌ها با مدارس حمایت می‌کند.

وزارت آموزش از این ابتکار حمایت می‌کند که البته برای آن فوایدی هم دارد:

1-    نظارت عمومی را بر بخش آموزش کشور افزایش می‌دهد و مسئولیت بیشتری به مدیران مدارس تفویض می‌کند و مشارکت بخش عمومی را در مدیریت مدرسه افزایش می‌دهد.

2-   متخصصان وزارتخانه پس از انتشار اطلاعات به دست آمده توسط داوطلبان طرح، به بررسی اطلاعات رسمی خود می‌پردازند که آیا صحیح هستند یا خیر. علاوه بر این شهروندان اطلاعات تارنمای چنین طرح مردمی را بر تارنمای رسمی وزارتخانه ترجیح می‌دهند.

1-    جامعه مدنی مقتدر: طرح بررسی مدرسه من، یک مصداق برای اجرای شفافیتِ باواسطه است و تأثیرگذاری آن، بر قدرت و توانایی جامعه مدنی در برابر دولت بستگی دارد. لذا مجریان طرح از تمام توان و شبکه‌های خود در سراسر فیلیپین و گروه‌هایی از جوانان و فعالین اجتماعی استفاده کرده‌اند.

2-   زمان اجرای طرح: زمان اجرای طرح نیز بسیار اهمیت دارد. در دولت کنونی فیلیپین که به دنبال اصلاح در سیستم آموزشی کشور است، این طرح جواب داده است که اگر چنین دولتی نبود، شاید جریان متفاوت بود.

3-  دستیابی به اطلاعات: طرح مذکور، بدون دستیابی به اطلاعات رسمی مدارس کل کشور امکان‌پذیر نخواهد بود.

این سایت بازتاب‌هایی هم در سایت‌های رسمی و پرمخاطب بین‌المللی داشته که به دو نمونه اشاره می‌کنیم:

1. سایت بانک جهانی در مطلی با عنوان
   Philippines: Check-My-School: Monitoring Made Easy with Dedicated Volunteers and ICT Tools
   به بررسی این وب‌سایت پرداخته است. با کلیک بر عنوان بالا می‌توانید متن این گزارش را در سایت بانک جهانی مطالعه نمایید. همچنین شما را به دیدن ویدیوی زیر که برگرفته از مطلب بالاست، دعوت می‌نماییم:
2. وب‌سایت right2info.org هم در گزارشی 70 صفحه‌ای به مطالعه‌ی این وب‌سایت پرداخته است که می‌توانید از پیوند زیر آن را بارگیری نمایید:
   دریافت

با توجه به وضعیت مشابه وزارت آموزش و پرورش کشور ما نسبت به وزارت آموزش فیلیپین، از لحاظ تعداد زیاد کارکنان و معلمان و همچنین ضعف دستگاه‌های نظارتی و بودجه‌های هنگفت، ایده‌ای که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است، چاره‌ای مناسب برای افزایش نظارت عمومی بر اقدامات و عملکرد مسئولین و معلمان وزارت آموزش و پرورش است. این طرح، طبیعتاً میزان بهره‌وری و شفافیت را با هزینه‌ای اندک، در این وزارتخانه افزایش خواهد داد. جمع‌آوری، بررسی و انتشار اطلاعات مربوط به آموزش و پرورش ما، از یک طرف فرصتی است تا وضعیت سیستم آموزشی خود را بسنجیم و از طرف دیگر نقاط ضعف و کاستی‌های آن را معلوم می‌کند، تا بخش خصوصی یا دولتی بتوانند برای اصلاح آن اقدام نمایند.

فایل این مطلب را در قالب PDF بارگیری نمایید.

این مطلب توسط آقای امیرحسین رشیدی، از حامیان شفافیت برای ایران تهیه شده‌ است. برای مشاهده‌ی دیگر مطالب تهیه شده توسط ایشان،‌ بر روی این لینک کلیک کنید.