مقدمه

«دادهٔ باز» مفهوم بسیار جدیدی است. ریشهٔ این مفهوم در اعتقاد به این امر است که شهروندان باید به حجم انبوه اطلاعاتی که به طور مرتب توسط نهادهای دولتی جمع‌آوری می‌شوند، دسترسی داشته باشند. در اواخر دههٔ نخست قرن بیست و یکم میلادی، دولت‌ها و مؤسسات به تدریج دسترسی افراد به چنین منابعی را گسترش دادند. نخستین قوانین دولتی مربوط به داده‌های باز در سال ۲۰۰۹ شکل گرفت. امروز بیش از ۲۵۰ دولت در سطوح ملی، منطقه‌ای و شهری، حدود ۵۰ کشور توسعه‌یافته و در حال توسعه، و سازمان‌هایی چون بانک جهانی و سازمان ملل متحد برنامه‌هایی برای پیاده‌سازی الزامات داده‌های باز راه‌اندازی نموده‌اند و هر سال نیز تعداد بیشتری از این برنامه‌ها آغاز به کار می‌کنند.

چیستی

داده‌ها در صورتی «باز» محسوب می‌شوند که هر شخصی بتواند به صورت رایگان، بدون محدودیت و برای هر منظوری از آن‌ها استفاده کند و آن‌ها را مجدداً توزیع نماید. اگرچه حجم وسیعی از داده‌ها در وبگاه‌های دولتی منتشر می‌شوند، اما اکثر داده‌های منتشرشده صرفاً به صورت مستنداتی برای مطالعه در اختیار کاربران قرار می‌گیرد و امکان استفاده از آن‌ها برای اهداف دیگر وجود ندارد. داده برای آنکه «باز» به حساب آید، باید به صورتی منتشر شود که امکان دانلود در قالب‌های باز را داشته باشد، توسط نرم‌افزار قابل خواندن باشد، و کاربران دارای این حق قانونی باشند که از آن بارها استفاده نمایند.

فواید

در دسترس قرار دادن داده‌ها به شکل گسترده و با قابلیت استفادهٔ آسان، منافع قابل توجهی به همراه دارد. داده‌ها می‌توانند موجب تسهیل در ارائه خدمات دولتی، ایجاد فرصت‌های اقتصادی، ترغیب نوآوری، بهبود امنیت عمومی و کاهش فقر شوند. با رشد روزافزون جامعهٔ تأثیرپذیر از داده‌های باز و با کشف فرصت‌های جدید در این زمینه، دولت‌ها و مؤسسات سراسر دنیا علاقه‌مند شده‌اند که برنامه‌های دادهٔ باز را آغاز نمایند و یا برنامه‌های موجود را گسترش دهند. فهم کامل پیچیدگی و ظرفیت‌های گستردهٔ داده‌های باز، که از محیط «باز» مجوز نرم‌افزارها منشعب شده است، زمان می‌برد. از آن‌جا که بحث داده‌های باز همچنان در مراحل اوّلیهٔ خود است، بهترین روش‌ها برای به‌کارگیری در این حوزه هنوز به طور کامل شناسایی نشده‌اند و جوامع تخصصی پیرامون این موضوع به تازگی در حال شکل‌گیری‌اند.

منبع: http://opendatatoolkit.worldbank.org/en/open-data-in-60-seconds.html
با تشکر از آقای مرتضی رضائی بابت ترجمه و به اشتراک‌گذاری متن

mFAMILYNAMEs@gmail.com (FAMILYNAME=rezaei)